Khởi tố bị can là gì? Thông tin từ A = > Z cho bạn tại đây

1. Giải đáp thông tin khởi tố bị can là gì?

Theo bộ luật tố tụng hình sự năm 2024, quy định về khởi tố bị can được định nghĩa như sau: khởi tố bị can là quyết định của các cơ quan điều tra về việc khởi tố hình sự về hành vi phạm tội sau khi đã xác định đủ các căn cứ phạm tội để tiến hành các hoạt động điều tra đối với những cá nhân hoặc tổ chức vi phạm.

Nói một cách khác thì quyết định khởi tố bị can chính là căn cứ cơ sở pháp lý để Viện kiểm sát cùng Cơ quan điều tra có thể tiến hành các hoạt động điều tra và áp dụng biện pháp tố tụng đối với cá nhân hoặc tổ chức vi phạm có dấu hiệu vi phạm, đồng thời quyết định khởi tố bị can cũng là sự bảo đảm của Nhà nước đối với mọi quần thể công dân để không một ai có thể bị áp dụng biện pháp cưỡng chế và bị tiến hành các hoạt động điều tra khi chưa có quyết định khởi tố bị can 

Xem thêm: Nghi can là gì?

2. Quy trình khởi tố bị can được diễn ra như nào?

Theo quy định tại điều  179 Bộ luật tố tụng hình sự 2024, ban hành quyết định thi hành hiệu lực từ ngày 01/01/2024 thì các thủ tục cũng như quy trình khởi tố bị can sẽ được như diễn ra sau:

1. Quyết định khởi tố bị chỉ được cơ quan điều tra thực hiện sau khi đã có đủ căn cứ để xác định các dấu hiệu hành vi vi phạm hình sự của một người hoặc pháp nhân mà Bộ luật hình sự đã quy định là tội phạm

2. Một bản quyết định khởi tố bị can có hiệu lực khi và chỉ khi nó nêu được đầy đủ các thông tin sau: thời gian, địa điểm ra quyết định và thực hiện quyết định; các thông tin cá nhân của bi can có dấu hiệu vi phạm (bao gồm họ tên; ngày, tháng, năm sinh; dân tộc; giới tính; tôn giáo; quốc tịch; địa chỉ nơi ở; nghề nghiệp; tội danh bị khởi tố là gì; căn cứ theo điều nào của Bộ luật hình sự; thời gian, địa điểm phạm tội và những tình tiết khác của tội phạm. Trong trường hợp bị can bị khởi tố về nhiều tội khác nhau, thì từng tội danh ứng với mỗi điều khoản của Bộ luật hình sự phải được ghi chi tiết trong quyết định khởi tố bị can

Tìm hiểu thêm: Truy nã là gì?

Ví dụ trong vụ nữ sinh giao gà ở Điện Biên vào đầu năm 2024 ở Lào Cai các đối tượng lần lượt khởi tố về các đối tượng như: cướp giật tài sản; giết người cướp của; hiếp dâm; thì toàn bộ các tội danh này phải được ghi rõ trong văn bản quyết định khởi tố.

Xem thêm: Ngành điều tra hình sự là làm gì?

3. Sau khi quyết định khởi tố bị can được ban hành thì trong thời hạn 24 giờ, tính từ thời điểm ra quyết định, Cơ quan điều tra phải nhanh chóng thực hiện việc gửi quyết định khởi tố cùng các chứng cứ, tài liệu, văn bản giấy tờ khác nằm trong phạm vi liên quan đến việc khởi tố bị can tới đơn vị khác là Viện kiểm sát cùng cấp nhằm thực hiện quyết định xét phê chuẩn cho quyết định khởi tố đó.

Trong thời hạn là 3 ngày tính từ ngày nhận được quyết định khởi tố bị can, cơ quan Viện kiểm sát phải nhanh chóng đưa ra quyết định phê chuẩn hoặc hủy bỏ quyết định khởi tố bị can hay cũng có thể là yêu cầu Cơ quan điều tra bổ sung các chứng từ, giấy tờ, tài liệu, các chứng cứ cụ thể để làm căn cứ quyết định phê chuẩn.

Trường hợp Viện kiểm sát yêu cầu Cơ quan điều tra cần phải bổ sung thêm các giấy tờ, chứng cứ cũng như các tài liệu liên quan thì trong thời hạn 03 ngày tính từ thời điểm Viện kiểm sát nhận được tài liệu, chứng cứ bổ sung thì cơ quan này sẽ phải quyết định phê chuẩn hoặc cũng có thể đưa ra quyết định hủy bỏ quyết định khởi tố bị can nếu cảm thấy các bằng chứng, tài liệu do cơ quan điều tra cung cấp không đủ căn cứ để kết tội hành vi của bị can.

Xem thêm: Việc làm luật sư

4. Trường hợp nếu trong quá trình đưa ra quyết định phê chuẩn mà Viện kiểm sát phát hiện thêm các cá nhân, tổ chức có dấu hiệu hành vi vi phạm cấu thành tội phạm nhưng chưa nằm trong danh sách bị khởi tố thì Viện kiểm sát có quyền yêu cầu Cơ quan điều tra nhanh chóng ra quyết định khởi tố thêm các bị can này hay cũng có thể trực tiếp ra quyết định khởi tố bị can nếu trường hợp đã yêu cầu nhưng Cơ quan điều tra không thực hiện. Sau 24 giờ tính từ thời điểm ra quyết định khởi tố, Viện kiểm sát phải gửi lại hô sở để Cơ quan điều tra tiến hành điều tra vụ việc.

Sau khi tiếp nhận được kết quả điều tra cũng như hồ sơ của vụ việc nếu Viện kiểm sát phát hiện quyết định khởi tố bị can vẫn còn bỏ sót một số những đối tượng có hành vi vi phạm cấu thành tội phạm theo Bộ luật hình sự quy định là tội phạm thì Viện kiểm sát có thể ra quyết định khởi tố bị can và trả hồ sơ cho Cơ quan điều tra để điều tra bổ sung.

5. Khi đã tiếp nhận được quyết định phê chuẩn của Viện kiểm sát về quyết định khởi tố bị can, Cơ quan điều tra phải giao ngay quyết định phê chuẩn quyết định khởi tố bị can trực tiếp đến bị can nằm trong quyết định bị khởi tố và tiến hành giải thích quyền, nghĩa vụ cho bị can và yêu cầu bị can chấp hành hợp tác phối hợp với các hoạt động điều tra của cơ quan điều tra.

Bên cạnh việc thực hiện theo đúng các quy trình như trên, thì sau đã tiếp nhận được quyết định phê chuẩn quyết định khởi tố bị can mà Viên kiểm sát đã thông qua trước đó, Cơ quan điều tra phải chụp ảnh lại quyết định đã phê chuẩn, tiến hành lập danh bản, chỉ bản của đối tượng nằm trong danh sách khởi tố và đưa đối tượng đó vào hồ sơ của vụ án.

Việc làm luật - pháp lý tại Hà Nội

3. Khởi tố vụ án và khởi tố bị can

Khởi tố vụ án và khởi tố bị can là 2 hoạt động khởi tố và cùng có điểm tương đồng là căn cứ để quyết định việc bắt đầu quá trình điều tra công khai theo đúng trình tự thủ tục của luật tố tụng hình sự, chỉ khác nhau ở chỗ về thời điểm, cùng với các yêu cầu và căn cứ để khởi tố. Tuy nhiên thường có khá nhiều người hiểu lầm rằng 2 hình thức tố tụng này là 1. Vậy phân biên giữa 2 hình thức tố cáo này như thế nào? Khởi tố vụ án và khởi tố bị can có mối quan hệ như thế nào? Cùng tham khảo nội dung dưới đây nhé

3.1. Phân biệt giữa khởi tố vụ án và khởi tố bị can

Điểm khác nhau giữa 2 loại hình khởi tố này sẽ được phân biệt trong bảng sau:

Xem thêm: Việc làm chuyên viên tư vấn luật 

3.2. Mối quan hệ giữa khởi tố vụ án và khởi tố bị can

Quyết định khởi tố vụ án hình sự sẽ phải được thực hiện trước quyết định khởi tố bị can, vì sau khi cơ quan điều tra tiến hành khởi tố vụ án và bắt đầu quá trình tiến hành điều tra thì bộ phận cơ quan điều tra có thẩm quyền mới bắt đầu hoạt động điều tra dựa trên căn cứ của 4 yếu tố cấu thành tội phạm để từ đó có thể xác định được đủ các căn cứ và tiến hành khởi tố bị can.

Về lý thuyết thì sẽ là quy trình như vậy, tuy nhiên trong thức tế thì việc giải quyết các vụ án mang tính chất hình sự như vậy thì các cơ quan điều tra có thẩm quyền có thể ban hành luôn 2 quyết định khởi tố này trong cùng một thời điểm sau khi đã xác định được đầy đủ các vấn đề sự việc, sự kiện có đủ dấu hiệu cấu thành tội phạm, của đối tượng có hành vi cấu thành tội phạm mà không cần phải thực hiện xong quyết định khởi tố hình sự mới bắt đầu ký quyết định khởi tố bị can

Việc làm luật - pháp lý tại Hồ Chí Minh

Trên đây là một số những chia sẻ về chủ đề “khởi tố là gì” hi vọng rằng thông quá những kiến thức chia sẻ trong bài đã có thể đem đến cho bạn một câu trả lời đầy đủ nhất về khởi tố bị can là gì, cũng như các vấn đề khác xung quanh chủ đề này. Cảm ơn bạn vì đã luôn dành thời gian quan tâm theo dõi bài viết của chúng mình nhé. Chúc các bạn thành công!!