Tư chất là gì? Tư chất và tính cách có phải đồng nhất với nhau không?

1. Hiểu đúng về tư chất

“Tư chất” thường được nhắc đến nhiều khi những người lớn đánh giá về mức độ tiếp thu của một đứa trẻ hay một cá nhân thông qua quá trình học tập hay hoạt động nào đó. Tư chất của mỗi cá nhân là không giống nhau và sẽ không có sự thay đổi nào quá lớn trong suốt cuộc đời mỗi con người. Hãy tham khảo những chia sẻ dưới đây từ viecday365.com để có nhận thức đầy đủ và toàn diện về “tư chất” nhé!

“Tư chất” là một từ Hán Việt được cấu thành bởi hai yếu tố “Tư” và “Chất”. Nếu giải thích cụm từ này dựa theo cấu tạo của hai thành phần thì chúng ta sẽ hiểu được chính xác những nét nghĩa bao hàm trong đó.

“Tư” (私) trong âm Hán Việt có nghĩa là “của riêng, thuộc về một cá thể” và không thể hòa lẫn hay đánh đồng với những cá nhân khác. Ở đây chỉ một thứ gì đó riêng biệt và là đặc điểm nhận dạng hay phân biệt giữa những cá thể với nhau. “Tư” có đôi khi được hiểu tương đồng với “bản ngã”.

“Chất” được sử dụng để chỉ những đặc điểm, đặc tính của một cá thể. Khác với “Tư”, “Chất” có thể có sự tương đồng ở một mức độ nào đó giữa những cá thể với nhau.

Vậy “Tư chất” chính là tính chất riêng biệt chỉ thuộc về một cá thể độc lập. Tư chất của mỗi người đều là không hoàn toàn giống nhau.

“Tư chất” theo giải thích theo khía cạnh sinh học thì có thể hiểu là những đặc điểm riêng của cá nhân về giải phẫu sinh lý bẩm sinh của bộ não và hệ thần kinh, tạo nên sự khác biệt giữa người với người. Mỗi người sinh ra đều được thừa hưởng những yếu tố di truyền khác nhau bởi vậy sẽ biểu hiện ra những tư chất khác nhau. Tư chất đề cập đến tất cả các gen di truyền và các yếu tố di truyền khác ảnh hưởng đến con người chúng ta – từ ngoại hình đến đặc điểm tính cách. Hoặc đôi khi một đứa trẻ sẽ được hưởng gen di truyền trộn lẫn từ cả cha và mẹ, thông qua một tác động nào đó đến từ bên ngoài mà phát sinh hiện tượng biến dị gen, ảnh hưởng đến tư chất. Biến dị đó có thể thao chiều hướng tốt hơn hoặc xấu đi.

Bên cạnh đó, thông thường chúng ta hay nhắc đến tư chất của mỗi con người. Rõ ràng tư chất của mỗi con người là khác nhau. “Tư chất” thường được sử dụng khi bàn luận về trí tuệ, trí thông minh của mỗi người. Chẳng hạn“Người có tư chất thông minh”, “người có tư chất lãnh đạo”...

Ngoài ra cũng có một số cách hiểu khác về “tư chất”. Trong nhiều trường hợp người ta có thể đánh đồng “tư chất” với “bản chất” và định nghĩa về “tư chất” là gần giống với “bản” chất của con người. 

Tư chất từ lúc sinh ra đã xuất hiện và nó luôn luôn hiện hữu bên trong mỗi con người. Đối với nhiều cá nhân, tư chất sẽ được bộc lộ ngay từ khi còn nhỏ. Điều này có thể thấy rất rõ trong ngay từ những bài học cơ bản nhất của một đứa trẻ như tập nẩy, học cách bò, học cách ngồi, cách đứng, đi và chạy nhảy, và cả học nói. Có nhiều đứa trẻ thể hiện ra những sự tiến bộ đáng kinh ngạc ngay từ khi còn nhỏ. Tuy nhiên lại có những đứa trẻ gặp khá nhiều khó khăn trong việc tập đi, chạy hay bắt đầu học nói ở thời điểm quá muộn. Điều này chứng minh tư chất của mỗi đứa trẻ là khác nhau.

Thế nhưng với một số người, tư chất lại không thể hiện ra luôn từ khi còn nhỏ mà sau một thời gian hoặc do tác động của ngoại cảnh nào đó thì mới bộc lộ ra bên ngoài. Vô hình chung câu nói “Cha mẹ sinh con trời sinh tính” nếu áp vào trong trường hợp này thì ở một khía cạnh nào đó nó sẽ đúng. Bởi vì tư chất hiểu theo một khía cạnh nào đó là những phẩm chất ẩn sâu bên trong mỗi con người, mà theo thời gian hoặc cần có một điều kiện đặc biệt nào đó thì nó mới kích phát và được bộc lộ ra bên ngoài.

Xem thêm: Làm thế nào để thông minh? Cách giúp bạn trở thành "siêu trí tuệ" 

2. Tư chất có phải là tính cách hay không?

Thực chất và tính cách đều là 2 yếu tố xuất phát từ nội tại trong mỗi con người. Nhiều người vẫn hay lầm tưởng tư chất chính là tính cách và đánh đồng 2 yếu tố này trong nhiều trường hợp nhất định. Tư chất tiềm ẩn hay tính cách tiềm ẩn của mỗi người đều có thể được đánh thức bởi một sự tác động mạnh đến từ các yếu tố ngoại quan.

Tuy vậy tư chất và tính cách không thể đồng nhất với nhau.

Về cơ bản, có thể hiểu tính cách chính là những hình chiếu cụ tượng của suy nghĩ, cảm xúc và tính cách lại được thể hiện qua hành vi của mỗi người. Người ta tin rằng tư chất phát sinh từ bên trong mỗi cá nhân và sẽ không có sự thay đổi nào quá lớn trong suốt cuộc đời.

Tuy nhiên tính cách lại có thể bị ảnh hưởng bởi những yếu tố ngoại quan như môi trường con người, hoàn cảnh sinh sống… Và tính cách của mỗi người có thể bị ảnh hưởng bởi người khác.

Xét về phương diện dễ thay đổi thì tư chất và tính cách có sự khác nhau rất lớn.

Xem thêm: Tìm hiểu lanh lợi là gì? Bạn có phải người lanh lợi không?

3. Trí thông minh của chúng ta được xác định dựa vào yếu tố tự nhiên hay được phát triển thông qua việc nuôi dưỡng?

Khi nói đến tư chất của một cá nhân hầu hết mọi người đều liên tưởng đến trí thông minh của cá nhân đó.

Tư chất chi phối đến nhận thức và quá trình tiếp thu những kiến thức mới, điều này tương tự như trí thông minh. Có thể nói một người có tư chất tốt chính là một người thông minh.

Tương tự như với hầu hết các đặc điểm của con người, trí thông minh ngày nay được hiểu là kết quả của một số sự kết hợp của cả hai yếu tố là tự nhiên 

(Nature) và nuôi dưỡng (Nurture). Mặc dù cấu trúc gen có ảnh hưởng lớn đến kích thước và hóa sinh của não bộ, nhưng sự phát triển đầy đủ của nó thường không xảy ra cho đến sau 20 năm đầu đời. Ngoài ra, tính di truyền của trí thông minh có xu hướng khác nhau giữa các khía cạnh khác nhau của nhận thức.

Trí thông minh và khả năng học tập cũng được xem là phần lớn được hun đúc bởi môi trường mà trong đó một cá nhân lớn lên, cả trước và sau khi sinh ra.

Như vậy, bạn đã hiểu được tư chất là gì và tư chất có vai trò như thế nào đối với mỗi cá nhân. Tư chất chính là yếu tố thuần khiết nhất thuộc về mỗi cá nhân. Tư chất quyết định khả năng tiếp thu và xử lý tình huống của mỗi cá nhân và hầu như không có sự thay đổi trong suốt cuộc đời mỗi con người.