Tìm hiểu lợi nhuận kế toán là gì và phân biệt với lợi nhuận kinh tế

1. Tìm hiểu về lợi nhuận kế toán

Lợi nhuận luôn được sử dụng để làm thức đo mức độ hiệu quả trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Lợi nhuận có thể được hiểu một cách đơn giản là khoản thu nhập sau khi đã trừ đi tất cả các chi phí bỏ ra.

Trong bài viết này viecday365.com đang đề cập đến lợi nhuận kế toán và lợi nhuận kinh tế.

1.1. Lợi nhuận kế toán là gì?

Lợi nhuận kế toán là tổng thu nhập của một doanh nghiệp, được tính toán theo các nguyên tắc kế toán được chấp nhận chung (GAAP). Lợi nhuận kế toán liên quan đến các chi phí cho hoạt động kinh doanh, chẳng hạn như chi phí vận hành, khấu hao, lãi vay và thuế.

Lợi nhuận kế toán, còn được gọi là lợi nhuận ghi sổ kế toán hoặc lợi nhuận tài chính, là thu nhập ròng kiếm được sau khi đã trừ đi tất cả chi phí khỏi tổng doanh thu. Trên thực tế, lợi nhuận kế toán cho thấy số tiền mà một doanh nghiệp còn lại sau khi trừ đi các chi phí sử dụng cho mục đích điều hành hoạt động kinh doanh.

Lợi nhuận kế toán thông thường sẽ được tính trong một khoảng thời gian cố định, thường là theo từng quý hoặc từng năm và có thể được điều chỉnh tùy vào các thức hoạt động của từng doanh nghiệp.

1.2. Công thức tính lợi nhuận kế toán

Trên thực tế khi công bố báo cáo về tình hình hoạt động kinh doanh theo quý hoặc theo năm, lợi nhuận của các doanh nghiệp đều là lợi nhuận kế toán. Trong cách tính lợi nhuận kế toán, các doanh nghiệp sẽ không tính đến những cho phí chìm mà họ phải chịu.

Theo đó, công thức ngắn gọn nhất để tính lợi nhuận kế toán đó là:

Lợi nhuận kế toán = Tổng doanh thu – Tổng chi phí kế toán

Các chi phí sử dụng cho mục đích điều hành hoạt động kinh doanh như đã đề cập đến ở trên bao gồm:

- Chi phí cho lao động (chẳng hạn như tiền lương, tiền phụ cấp…)

- Hàng tồn kho cần thiết cho sản xuất

- Nguyên liệu thô

- Chi phí vận chuyển

- Chi phí bán hàng và tiếp thị

- Chi phí sản xuất và chi phí chung

Xem thêm: Chính sách kế toán là gì? Tổng hợp những thông tin cần biết

2. Lợi nhuận kế toán và lợi nhuận kinh tế

Khi xét đến lợi nhuận của một doanh nghiệp, người ta thường hay xét đến lợi nhuận kế toán và lợi nhuận kinh tế.

2.1. Lợi nhuận kinh tế là gì?

Lợi nhuận kinh tế được hiểu là phần chênh lệch giữa tổng doanh thu mà doanh nghiệp đạt được và tổng chi phí kinh tế. Lợi nhuận kinh tế được xác định theo một cách khác biệt so với lợi nhuận kế toán, điểm khác biệt này đến từ chính chi phí cơ hội.

Theo đó, lợi nhuận kinh tế được tính bằng công thức như sau:

Lợi nhuận kinh tế  = Tổng doanh thu – Tổng chi phí kinh tế

Trong công thức trên:

Tổng chi phí kinh tế = Tổng chi phí kế toán + Chi phí cơ hội

Thông qua lợi nhuận kinh tế có thể đánh giá chính xác tình hình hoạt động kinh doanh của một doanh nghiệp về mức độ hiệu quả.

Nếu lợi nhuận kinh tế ở mức dương, có nghĩa là hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp có hiệu quả và doanh nghiệp đó đã sử dụng các nguồn tài nguyên một cách tối ưu. Ngược lại, nếu lợi nhuận kinh tế ở mức âm, điều này phản ánh rằng tổng doanh thu không đủ để bù đắp lại được tổng chi phí kinh tế, lúc này doanh nghiệp cần phải thực hiện các phương án khác nhằm sử dụng hiệu quả các nguồn lực.

Xem thêm: Lợi nhuận kinh tế là gì? Yếu tố nào ảnh hưởng lợi nhuận kinh tế

2.2. Sự khác nhau giữa lợi nhuận kế toán và lợi nhuận kinh tế

Sau khi đã tìm hiểu về lợi nhuận kinh tế, chắc hẳn chúng ta sẽ nhìn ra được điểm chung trong công thức tính hai loại lợi nhuận này đó là đều được tính bằng cách lấy tổng doanh thu trừ đi tổng chi phí. Sự khác nhau duy nhất trong công thức tính hai loại lợi nhuận này đó là phần chi phí trừ đi được tính như thế nào. Với lợi nhuận kinh tế thì phần trừ đi đó là chi phí kinh tế, còn với lợi nhuận kế toán thì phần trừ đi lại là chi phí kế toán.

Hay nói một cách đơn giản hơn, sự khác nhau trong trong chi phí sử dụng trong công thức tính lợi nhuận đã làm nên sự khác nhau giữa lợi nhuận kinh tế là lợi nhuận kế toán.

Cũng theo công thức xác định chi phí kinh tế đã đề cập đến ở trên thì chi phí kinh tế bao gồm cả chi phí kế toán trong đó và còn có thể cả chi phí cơ hội. Chi phí cơ hội được xác định dựa trên cơ sở đó là nguồn lực khan hiếm nên doanh nghiệp bắt buộc phải đưa ra những sự lựa chọn, hay nói cách khác đó là để nhận được một lợi ích nào đó thì doanh nghiệp bắt buộc phải có sự đánh đổi hoặc bỏ qua một chi phí nhất định cho sự lựa chọn đó.

Như vậy có thể hiểu chi phí cơ hội của một phương án được lựa chọn được xác định dựa trên giá trị của phương án tốt nhất đã bị bỏ qua khi doanh nghiệp đưa ra sự lựa chọn đó, đôi khi là cả những lợi ích đánh mất đi khi thực hiện sự lựa chọn đó.

Chi phí cơ hội có ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận kinh tế. Qua đó có thể thấy được rằng lợi nhuận kế toán chỉ giúp cho người chủ doanh nghiệp đánh giá được hiệu quả của các hoạt động sản xuất kinh doanh chứ không có tính chất so sánh và chi tiết hơn. Ngược lại, lợi nhuận kinh tế cho thấy sự chênh lệch giữa  hiệu quả mà hoạt động sản xuất kinh doanh hiện tại mang lại và phương án lựa chọn tốt nhất khác mà doanh nghiệp có thể thực hiện.

Ngoài ra, thêm một sự điểm khác biệt giữa lợi nhuận kinh tế và lợi nhuận kế toán nữa đó là lợi nhuận kế toán phản ánh được những số liệu tuyệt đối về tổng lợi nhuận của doanh nghiệp trong một thời kỳ cụ thể; ngược lại lợi nhuận kinh tế còn làm được nhiều hơn, đó là phản ánh những số liệu tương đối về tổng lợi nhuận của doanh nghiệp đó và sự chênh lệch về lợi nhuận giữa các phương án đầu tư.

Do có bao gồm cả chi phí cơ hội nên số liệu tương đối mà lợi nhuận kinh tế phản ánh chính là sự chênh lệch về kết quả giữa các sự lựa chọn. Do đó, lợi nhuận kinh tế có giá trị thực tiễn hơn trong việc là căn cứ giúp người người quản lý doanh nghiệp có thể thực hiện những sự lựa chọn hiệu quả nhất cho công việc kinh doanh.

Như vậy qua những thông tin trong bài viết chắc hẳn bạn đã hiểu được lợi nhuận kế toán là gì, công thức tính lợi nhuận kế toán và sự khác biệt giữa lợi nhuận kế toán và lợi nhuận kinh tế. Nhìn chung, lợi nhuận kinh tế có thể tác động trực tiếp đến việc quyết định hướng đầu tư của doanh nghiệp. Trong khi đó, lợi nhuận kế toán lại thể hiện sự hiệu quả trong các hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.