Tiền tip là gì? Cách tip tiền văn minh, lịch sự tại Việt Nam?

1. Tiền tip là gì? 

1.1. Tiền tip là gì và nguồn gốc của nó?

Tiền tip là một tên gọi khác của tiền boa. Từ "pourboire" bắt nguồn từ việc, người ta có thể tặng một ly để bày tỏ sự hài lòng với dịch vụ hoặc trả tiền cho ly rượu đó. Ở Pháp, trong các quán bar, các nhà hàng hoặc các quán bia…phí dịch vụ bao gồm trong giá các loại đồ ăn uống, do đó không nhất thiết phải để lại tiền boa. Tuy vậy, nếu bạn hài lòng với dịch vụ hay về người phục vụ, bạn cũng có thể để lại tiền boa (từ vài cent đến vài euro). Nó đã trở thành một văn hóa rất phổ biến ở các nước phương Tây và ngày càng được nhiều nước trên thế giới tiếp nhận. Trong khi tiền boa là từ được sử dụng phổ biến ở Pháp thì khái niệm tip lại được bắt nguồn và phổ biến tại Anh đều nhằm mục đích thưởng cho người phục vụ nhà hàng.

Từ đó hiểu một cách đơn giản, tiền tip là tiền cho thêm của khách hàng tới nhân viên nhằm thể hiện sự hài lòng cũng như lời cảm ơn của họ về thái độ phục vụ cũng như chất lượng dịch vụ họ được nhận. Thông thường, nhà hàng – khách sạn là ngành được nhận tiền tip phổ biến nhất không phân biệt bất kỳ bộ phận nào từ: lễ tân, bảo vệ, bồi bàn, bộ phận buồng phòng, nhân viên hành lý,… đều có thể nhận được tiền tip nếu làm hài lòng của khách hàng.

Việc làm khách sạn - nhà hàng

1.2. Cách nhận và chia tiền tip phổ biến

Tùy vào quy định cũng như văn hóa của từng doanh nghiệp mà tiền tip được nhận và phân chia thành nhiều cách khác nhau. Ba cách chia cơ bản nhất có thể được nhìn thấy nhiều nhất tại cách doanh nghiệp dịch vụ đó là:

• Tip cho ai người đó hưởng: Đây là cách tip chỉ gặp tại các nhà hàng, khách sạn có quy mô nhỏ và thông thường là số tiền tip nhận được không quá lớn. Người phục vụ sẽ nhận được và hưởng trọn số tiền tip của khách nếu trong quá trình phục vụ họ gây được nhiều thiện cảm với khách hàng.
• Chia đều cho các bộ phận trong doanh nghiệp: Đây là cách tip được sử dụng phổ biến nhất hiện nay khi số tiền mà nhân viên nhận được từ khách hàng sẽ được gửi lại cho người phụ trách. Và khi tới cuối ngày/tuần/tháng… thì tổng số tiền này sẽ được chia đều cho nhân viên trong bộ phận. Cách này góp phần tạo gắn kết các thành viên trong bộ phận lại với nhau và tạo động lực cho những người phụ trách công việc ít có cơ hội gặp khách hàng.
• Chia đều cho toàn thể nhân viên: Nhằm nêu cao tinh thần tập thể và cũng là sự công bằng cho các bộ phận không trực tiếp phục vụ khách hàng nhưng góp phần quan trọng trong việc giúp các bộ phận khác hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình. Bởi vậy, nhiều doanh nghiệp đã áp dụng cách này để chia tiền tip. Tuy nhiên, phương pháp này cũng tồn tại một số hạn chế, đó là không phải tất cả các nhân viên đều được đánh giá xứng đáng để nhận tiền thưởng từ khách hàng, điều này có thể gây ra cảm giác bất công và không thoải mái cho họ khi làm việc.

Xem thêm: Tìm hiểu về an toàn vệ sinh lao động là gì? Và những vấn đề xoay quanh nó

1.3. Sự khác biệt giữa tiền tip ở các nước phương Đông và phương Tây

Trung bình tiền tip của ngành dịch vụ tại các nước mà nhân viên nhận được từ khách hàng rơi vào khoảng từ 10% - 20%

Ở phương Đông:

• Tuy nhiên có một số nước đặc biệt như Trung Quốc, khách hàng không được phép tip tiền cho nhân viên vì luật pháp Trung Quốc không cho phép điều đó. Quy tắc tiền tip chỉ có thể bắt gặp ở các nhà hàng phương Tây tại Bắc Kinh hay Thượng Hải.
• Một ví dụ khác như tại quốc gia của các idols như Hàn Quốc, tiền tip là thứ không có sẵn ở đây, khách hàng không cần phải tip khi sử dụng dịch vụ tại đất nước xinh đẹp này. Điều này cũng xảy ra tương tự tại Nhật Bản, thông thường chủ nhà hàng – khách sạn hay các đơn vị làm dịch vụ sẽ cố gắng trả lương hậu hĩnh cho nhân viên, điều này khiến cho việc nhận tiền thưởng hiếm khi xảy ra.
• Còn tại Việt Nam, thường chỉ xuất hiện tại các nhà hàng 4* hoặc 5*, quy tắc tiền tip thường rơi vào khoảng 10% tiền hóa đơn nếu hóa đơn không bao gồm phí dịch vụ. Nếu hóa đơn đã bao gồm VAT thì bạn cũng nên để lại một vài đô la để nhận được sự phục vụ nhiệt tình, chu đáo từ các nhân viên của nhà hàng.

Ở phương Tây:

Tiền tip ở phương Tây được chi trả một cách hào phóng và phổ biến hơn các nước phương Tây rất nhiều. Điển hình tại Mỹ, tiền tip thường rơi vào khoảng từ 15% - 20% giá trị hóa đơn vì khách hàng sẽ không nhận được dịch vụ như họ mong đợi nếu họ tip dưới 10% giá trị hóa đơn.

Việc làm khách sạn - nhà hàng tại Hà Nội

2. Cách đưa và nhận tiền tip một cách lịch sự

2.1. Quy tắc tip tại Việt Nam

Tiền tip tại Việt Nam không chỉ đơn giản là việc bạn cho tiền người phục vụ bạn, nó còn là một loại hình nghệ thuật và tâm lý. Sự chuyên nghiệp trong cách phục vụ một phần thể hiện ở biểu hiện thoải mái khi người phục vụ nhận được tiền tip từ khách hàng. Dù bạn có là người có tiền đi chăng nữa thì cũng không nên tip trong mọi trường hợp vì đôi khi nó sẽ thật vô duyên và gượng gạo.

Chẳng hạn như, khi tới những chỗ như cà phê tự phục vụ, những quầy thức ăn tự lấy thì không nhất thiết bạn phải tip cho nhân viên tại đó. Tuy nhiên nếu nhân viên đó hỗ trợ và hướng dẫn bạn rất niềm nở trong lần đầu bạn lấy hoặc khi bạn không biết cách sử dụng một chiếc máy mới tại đó thì bạn hoàn toàn có thể tip cho nhân viên đó thể hiện sự cảm kích của mình. Tại Việt Nam, có rất nhiều quán ăn bình dân và khi đi ăn ở đây thì bạn cũng không nhất thiết phải tip vì họ thường không quen nhận tiền tip từ khách hàng với giá trị hóa đơn không quá lớn.

Tới những nơi sang trọng, thông thường đây là những nơi gần như phải tip. Cách tip tiền ở những nơi như này cũng cho thấy sự tinh tế, những kinh nghiệm và mức độ hiểu biết xã hội của bạn. Thậm chí, khả năng dẫn dắt người khác cũng là một trong những yếu tố khiến cho bạn cảm thấy hài lòng hơn với dịch vụ mình nhận được. Số tiền tip tại các nhà hàng – khách sạn sang trọng tại Việt Nam thường giao động trong khoảng 5% - 10% giá trị hóa đơn.

2.2. Một số lời khuyên khi tip tại Việt Nam:

• Khi bạn muốn đưa tiền tip, hãy yêu cầu nhân viên mang bìa da lại và bỏ tiền vào. Nếu trong trường hợp không có bìa da, hãy để lại tiền trên mặt bàn một cách kín đáo và tinh tế.
• Làm tròn các con số khi trả hóa đơn hoặc đề nghị người phục vụ giữ lại tiền thừa cũng là một trong những cách tip tiền lịch sự và thoải mái đối với các bạn nhân viên.
• Khi đưa tiền tip, hãy đặt chúng trên mặt bàn và người phục vụ có thể nhận khi họ quay lại. Nếu người phục vụ chờ đợi thì lúc này thì bạn có thể đưa qua sau đó nhìn người phục vụ và gật đầu nhẹ hoặc nói cảm ơn. Nếu bạn đang có việc gấp phải đi ngay thì hãy ra dấu hiệu cảm ơn cho người phục vụ và họ sẽ tự biết được điều đó.

Xem thêm: Công chức loại A1 là gì? Những thông tin bạn cần biết!

3. Tại sao tiền tip chưa được phổ biến tại Việt Nam?

Việt Nam được biết đến là một quốc gia Đông Nam Á giáp biển với nhiều địa điểm du lịch đẹp. Vậy nên ngành du lịch cũng theo đó phát triển và kéo theo là sự tăng trưởng mạnh mẽ của lĩnh vực nhà hàng – khách sạn. Theo đánh giá của mytour.vn, một trong những nhân tố đem lại sức thu hút của du khách đến với Việt Nam là du lịch thả ga mà không cần bận tâm đến tiền tip.

Việt Nam được đánh giá là nằm trong top 18 nước không tốn tiền tip khi đi du lịch. Theo thống kê, khoảng 70% du khách Việt không có thói quen hoặc tỏ ra không thực sự thoải mái khi được đề cập tới tiền tip. Theo chia sẻ của một nhân viên có 6 năm kinh nghiệm trong ngành hướng dẫn viên du lịch, ở các khách sạn 5* hoặc các nhà hàng cao cấp, tiền tip được tính trực tiếp vào hóa đơn nhưng khách hàng vẫn sẵn sàng boa thêm cho nhân viên nếu họ thấy thực sự hài lòng. Trong một số trường hợp, tiền tip còn là một cách để chứng tỏ đẳng cấp của bản thân dựa trên giá trị số tiền bạn tip cho nhân viên. Tuy nhiên, những trường hợp như vậy chỉ chiếm một bộ phận nhỏ trong dân số Việt Nam.

Do thu nhập của người dân Việt chưa cao nên việc sử dụng các dịch vụ bình dân vẫn phổ biến và chiếm tỷ trọng cao. Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, thu nhập người Việt trung bình là 2590 USD vào năm 2024 (tương đương khoảng hơn 60 triệu VNĐ/năm). Mức thu nhập trung bình thấp khiến cho nhu cầu sử dụng các sản phẩm dịch vụ của người dân Việt chưa ở mức cao. Do vậy, thói quen tip tiền chưa phổ biến nhiều tại Việt Nam.

Bên cạnh đó, một trong những yếu tố rất quan trọng đó là sự ảnh hưởng của văn hóa Trung Quốc tới đời sống dân cư nước ta. Tại Trung Quốc, tip là một hành động được coi là khiếm nhã. So với nhiều quốc gia thì người Trung Quốc có cái nhìn khắt khe với tiền tip, họ xem đó là hành động xem thường và bất lịch sự. Vì thế, bình thường chẳng ai tip và nhận tip cả, đi taxi còn bị cấm tip. Song với một số ngành dịch vụ liên quan đến du lịch thì du khách vẫn có thể tip cho phục vụ và họ có thể nhận hoặc không là tùy thích. Nếu muốn không bị hiểu lầm, tốt nhất khi du lịch Trung Quốc bạn đừng nên tip.

Bài viết "Tiền tip là gì? Cách tip tiền văn minh lịch sự tại Việt Nam?" hy vọng đã mang đến cho bạn những thông tin thú vị về một hành động được coi như một loại hình "nghệ thuật tâm lý này". Hãy trở thành người tip tiền một cách văn minh, lịch sự và tinh tế nhé!